NITS: spelenderwijs

Juist wie niets meer te bewijzen heeft komt vaak met verrassingen. Het is NITS gelukt met het nieuwe album NEON, na Angst (2017) en Knot (2019) een trilogie te vervolmaken waarin het spelplezier de boventoon voert en de band associatief de wereld bereisd. Het Amsterdamse drietal – Henk Hofstede (gitaar/zang), Rob Kloet (percussie) en Robert Jan Stips (toetsen, samples) – steeg in drie studiodagen boven zichzelf uit in een even herkenbare als vernieuwende sound. We bezochten Henk Hofstede in zijn buitenhuisje in het Jisperveld aan de oever van de Noorderganssloot.

Tekst Ludo Diels; Illustratie Henk Hofstede

Het leek Henk Hofstede een goed idee om af te spreken in zijn vakantiehuisje. Geen interview, maar een ontmoeting in het gebied dat hem zeer na aan het hart ligt. Nederland is daar pas echt Holland. Een land met een schier eindeloze einder die gevormd wordt door Europa’s grootste veenweidegebied en uitwaaierende waterwegen met wuivende rietstroken en imposante bomenrijen. Daar nam de band in 1987 de video van In The Dutch Mountains op, hun grote internationale doorbraak. In die clip doorklieft de zanger roeiend in zijn boot het gebied. “Misschien kunnen we samen nog het water op”, stelde de sympathieke en gastvrije zanger in het vooruitzicht. Het gesprek nam een hele middag in beslag en voelde als een aangenaam warm bad tijdens de zomerhitte. Als Henk Hofstede in zijn element is neemt hij je mee in zijn schilderijen, video’s, foto’s, literatuur, levensverhaal en muziek. Aanleiding voor het bezoek is het nieuwe NITS-album NEON.  
 
Brand
NEON werd voor de poorten van de hel weggesleept. Want toen hun studio De Werf in Sloterdijk, waar de band veertig jaar lang alles had opgenomen en waarin al hun materiaal, instrumenten en ideeën waren opgeslagen, in mei 2022 in vlammen opging, ontsprong hun laatste daar opgenomen wapenfeit de dans. NEON markeert daardoor zowel het eind van een periode als het begin van een nieuwe tijd, waarin de band met een uitgewist geheugen een nieuw onderkomen moet vinden. De band die al in 1974 werd opgericht door studenten van de kunstacademie in Amsterdam, bracht een kleine dertig albums uit en kende de in al die jaren wat personeelswisselingen. Hofstede en Kloet zijn er vanaf het begin bij, Stips is vanaf 2004 vaste kracht.
“Op een vreemde manier is de tragiek bevrijdend. We zijn een plek met veel geschiedenis kwijtgeraakt. De deur sloeg hard dicht. Dat doet pijn. Maar nu moeten we op zoek naar een nieuw onderkomen, wellicht ook naar nieuwe manieren van werken. De nieuwsgierigheid naar het onbekende, het nieuwe is wel iets wat ons gaande houdt.”

Het was vijf jaar geleden dat we voor het laatst met Henk Hofstede spraken. Aanleiding in 2017 was het album Angst. De ontmoeting destijds vond plaats in zijn statige huis aan het Oosterpark in Amsterdam. Het gesprek ging over vroeger, over vasthouden en teruggrijpen. Maar ook over weggaan, de wereld verkennen; bijvoorbeeld met een Zündapp naar Oberheim. Hij keek in het gesprek, net als op het album, vooral terug. Vijf jaar later zijn het vooral de nieuwe verkenningen, ook die van zijn eigen verleden, die de toon zetten op NEON. “Nostalgie en nieuwe verkenningen zijn, denk ik, in evenwicht op het album, dat was althans onze intentie. We blijven loyaal aan ons verleden, maar willen er niet in verstrikt raken.”
 
Draden
Verstrikken is een goed gekozen woord als het om NEON gaat. In het boekje met het zoals altijd fraai artwork, staat: How long does it take/To make a tapestry/Horizontal threads are years/The verticals my life/In another time/The workers of the factory/Are coming home/In the November rain/Love has gone away Fading almost every day/Threads are grey/How long does it take/The weaver of my life/To make a tapestry
 
De tijd als draden van een wandkleed. Draden die je vasthouden in het hier en nu. En draden die je wegvoeren naar later, naar vroeger of een volslagen andere tijd. In 2017 stond op de hoes van Angst een gekleurde knopenkaart als een abstract schilderij met repeterende patronen in veelal verschillende kleuren. Een knoop draagt een subtiele draaikolk van licht in zich en wacht op zijn bestemming in een kledingstuk. Knopen houden vast, terwijl draden verbinden. “Ik denk dat het muzikale repertoire waaruit we kiezen met het klimmen der jaren steeds groter wordt. Maar je ontkomt toch ook niet aan een aspect van herhaling. Bepaalde invloeden zijn zo sterk, neem Kraftwerk, dat ze door de jaren heen belangrijk blijven. Soms vloeien er ‘nieuwe oude’ bronnen de muziek binnen. Neem een tamelijk obscure Britse psychedelische folkband als The Incredible String Band uit de jaren zeventig met die bedwelmend magische zang van Robin Williamson. Die wuivende manier van zingen en die algehele klank die niet meer van deze tijd is, spreekt me zeer aan. En ook een band als The Family was een vreemdsoortige inspiratie die je terug kunt horen op het album, vooral  in het nummer The Weaver.”
 
Amsterdam
Wendingen, overgangen, referenties naar kunstenaars en kunstwerken tekenen het veelkleurige oeuvre van de band. Kunstzinnig en toch toegankelijk. De hang naar schaalvergroting, die de gemiddelde popgroep ambieert, is hen vreemd. Hoewel ze op vrijwel alle grote festivals stonden blijven ze in Europa vooral het kleinere circuit trouw. Daar pakken ze groots uit en weten ze toch ook elke keer weer zielen te winnen. “Door de jaren heen onderhouden we goede, zelfs vriendschappelijke banden met fans. Zo volgt een Griekse kunstenaar, Ioannis Lassithiotakis, ons al jaren en gebruikt zelfs onze liedjes als lesmateriaal voor zijn cursisten. De diepgang van onze relatie met ons publiek weegt voor ons zwaarder dan de grote zaal. Hoewel we qua aandacht beslist niet hebben te klagen.”

Henk Hofstede zet een kan water neer en gaat koffie maken. Het huisje is basic. De luxe bevindt zich rondom het houten huisje in de vorm van het natuurschoon. “Ik heb hier best veel geschreven. Ook is het een goede plek om te lezen. De rust is een weldaad. Ik ben geboren en getogen in Amsterdam en hoewel ik veel heb gereisd en me ook goed thuis voel in andere steden, ben ik hier thuis. Dit vakantiehuisje vormt dan weer de aangename tegenpool van het stadsgevoel waar ik als geboren en getogen Amsterdammer ook van houd.” Amsterdam zit ook veel in de muziek van NITS. Neem Nescio (afkomstig van het album Omsk, 1983, LD) een liedje dat geïnspireerd is door De Uitvreter van de Amsterdamse schrijver J.H.F. Grönloh alias Nescio. Maar ook titels als Dapper Street, The Delta Works, Two Skaters, Radio Orange en J.O.S. Days verloochenen afkomst noch verleden. Toch is het universum van NITS uitgedijd naar vrijwel alle uithoeken van de fantasie en de wereld, van New Mexico tot Parijs en van Bauhaus tot Henri Moore. De band wordt altijd in één adem genoemd met de Rietveld Academie waar Hofstede student was. Ook op NEON klinkt veel kunst. “Mijn bezoek aan het huis van kunstenaar Geogia O’Keeffe in New Mexico is op het liedje The Ghost Ranch terechtgekomen. Kunst is voor mij een blijvende bron van inspiratie.”

Dit is een deel van het interview dat in zijn geheel is te lezen in het nieuwe nummer van Heaven magazine. Verkrijgbaar in (de betere) boekhandels, platenzaken en via onze webshop.