Smithsonian Folkways, de geschiedenis van een baanbrekend label

In Haarlem staat al decennialang een van de grootste platenperserijen van Europa: Record Industry. In de fabriek is ook de prachtige Artone-studio gehuisvest, waar muzikanten uit alle windstreken hun muziek analoog kunnen vastleggen. Niet verwonderlijk dat in deze stad een aantal mensen drie jaar geleden het Haarlem Vinyl Festival begon.

Tekst Michael Struis 

Geen festival voor de massa, wel voor fijnproevers uit binnen- en buitenland. In de aanloop naar het festival dat van 26 tot en met 28 september plaatsvindt op diverse locaties in de Spaarnestad zal Heaven als mediapartner hier regelmatig over berichten.

In deze blog de spotlights op recorded music en Smithsonian Folkways, want of het nu gaat om de plaat, het cassettebandje of de cd, alle muziek is ooit ergens opgenomen! 

In 1948 begon een man genaamd Mozes Asch een nieuw platenlabel in New York. Zijn visie ging verder dan het proberen te repliceren of concurreren met bestaande catalogi van andere labels. Hij wilde van Folkways "een encyclopedie van geluiden" maken, met als doel oren te openen voor nieuwe auditieve ervaringen. En dat deed hij. Gedurende meer dan 40 jaar produceerde hij 2.168 releases van grotendeels ongehoorde muziek van minderheden in de Verenigde Staten, de muziek van andere culturen, evenals een buitengewone verzameling geluiden variërend van de harmonie van de sferen tot de ingewanden van een "gezonde man die net voor het eten een sigaret rookt." Voor hem had elk van die geluiden gelijke waarde, en hij zette zich in om elke release voor altijd beschikbaar te houden, ongeacht de verkoopcijfers. Sterker nog, Folkways wees Bob Dylan af in 1962, vlak voordat hij beroemd werd. 

Het bedrijf was klein. Asch bracht het grootste deel van zijn tijd op kantoor door, zorgend voor de productie en op zoek naar nieuwe opwindende releases. Deze kwamen op drie manieren binnen: artiesten kwamen rechtstreeks naar hem toe; (ethno-)musicologen en geluidsopnametechnici benaderden hem met eenmalige opnames die hem zouden kunnen interesseren; of hij zou langdurige samenwerkingen aangaan met artiesten of geluidsopnametechnici. Onder de artiesten vielen Woody Guthrie (die regelmatig op elk moment van de dag of nacht langskwam om ter plekke op te nemen), Ella Jenkins, en later activist Pete Seeger. 

Wat betreft geluidsopnametechnici: Alan Lomax onderscheidde zich als een pionier in het opnemen van de muziek van het zuiden van de Verenigde Staten, met Leadbelly als zijn grootste ontdekking. Het meest baanbrekende werk van Lomax zijn de Field Recordings of Folk Music. Nog immer spreekt dat tot de verbeelding en worden allerlei samples gebruikt in de hedendaagse muziek, luister bijvoorbeeld naar Play van Moby. 
Op vrijdag 26 september zal Huib Schippers, voormalig directeur en curator van Smithsonian Folkways Recordings, de opmerkelijke geschiedenis van het label in een lezing beschrijven. De focus van zijn verhaal is op de mensen die een hevig onafhankelijke en blijvende kracht hebben gevormd in het uitbrengen van opgenomen geluid op vinyl, nu opnieuw het meest populaire formaat voor fysieke verkoop. 

Huib Schippers 

Huib Schippers is een Nederlandse pionier in het produceren en verspreiden van innovatieve ideeën over muziek. Voortbouwend op een carrière als uitvoerend musicus, muziekcriticus, opvoeder, onderzoeker, auteur, festivalproducent en leidinggevende in de platenindustrie, leidde hij Smithsonian Folkways Recordings van 2016-2020, door de productie van vinyl terug te brengen in de originele kenmerkende zwarte hoezen, en streefde hij ernaar om de visie van Mozes Asch voortdurend recht te doen door deze cultureel relevant te maken voor de 21e eeuw. 
Schippers is momenteel Directeur van het International Centre for Cultural Sustainability en Distinguished Changjiang Professor aan de Zhaoqing University in China. 

De lezing van Huib Schippers in het Noord Hollands-Archief op vrijdag 26 september is gratis toegankelijk. Aanvang 20.00u, zaal open 19.30u. 

Datum: 26·09 
Tijd: 20:00 - 21:30 
Locatie: NH-Archief 
 
Het gehele programma is te bekijken op: www.haarlemvinylfestival.com