Op het tweede gehoor: Weer een tikje voor heavy metal?

Een tijdje geleden werd mijn aandacht getrokken door een artikel met de kop ‘Met muziek tijdens operatie minder pijnstillers nodig, maar heavy metal werkt niet’. Een Rotterdamse onderzoeksgroep van Erasmus MC had bewijs gevonden voor het stress-, pijn- en angstverminderende effect van muziek op operatiepatiënten. Goed nieuws, dacht ik, niet alleen omdat dit inzicht flinke gezondheidswinst kan opleveren, maar ook omdat het weer eens de bijzondere kracht van muziek bevestigt.

Toch zit er natuurlijk ook een pijnlijke kant aan deze bevindingen. Onderzoeksleider Hans Jeekel stelt dat de heilzame effecten uitsluitend lijken op te treden bij muziek waarin voldoende harmonieën en pauzes zitten en waarvan het ritme aansluit bij het menselijk hartritme – en dat is bij heavy metal kennelijk niet het geval. Metallica en Iron Maiden leggen het af tegen The Beatles, ABBA en Chopin.

Dit nieuws komt bovenop al langer bestaande imagoproblemen van de metaalsector. Het brede publiek associeert heavy metal immers met dingen als herrie en geschreeuw, gewelddadigheid, slechte kledingsmaak, alcohol, duistere en deprimerende teksten, satanisme zelfs. En hoe stoer metalfans ook lijken te zijn, in hun hart moeten deze vooroordelen pijn doen.

De zwaarste kritiek die heavy metal treft, is dat het zou aanzetten tot (zelf)haat en geweld. Nadat twee Amerikaanse tieners in Nevada in 1985 een gezamenlijke zelfmoordpoging deden, sleepten de ouders metalband Judas Priest zelfs voor de rechter. Het nummer Better By You, Better Than Me zou de jongens tot hun daad hebben gebracht. De band werd vrijgesproken, maar in 1999 trof Marilyn Manson hetzelfde verwijt toen twee metalheads dertien medeleerlingen van de Columbine High School doodschoten. Het zou me niets verbazen als veel metalartiesten tijdens het songschrijven sindsdien voor de zekerheid een jurist over hun schouder laten meekijken.

En dan is er nog het headbangen: het heftig op de beat op en neer bewegen van het hoofd, onmisbaar voor de ware beleving. Headbangen blijkt slecht voor de gezondheid. Het kan leiden tot ernstige aandoeningen, variërend van een whiplash tot rugklachten en zelfs beroertes. Sommige artiesten kunnen ervan meepraten, zoals Evanescence-gitarist Terry Balsamo (herseninfarct, 2005), Moloko-zangeres Roisin Murphy (oogletsel, 2007) en Megadeth-frontman Dave Mustaine (klachten aan nek en wervelkolom, 2011). Zanger-bassist Tom Araya van Slayer kreeg door het headbangen zoveel last dat hij in 2009 een zware rugoperatie moest ondergaan.

En bij die rugoperatie, wilde ik schrijven, zou Araya vast baat kunnen hebben gehad bij de onderzoeksresultaten van het Erasmus MC als die er toen al waren geweest. Maar terwijl ik me dat ging voorstellen, begon ik meteen ook te twijfelen. Ik vroeg me af of zo’n metalman als Araya na de ingreep sneller zou herstellen van The Beatles, ABBA en Chopin. Veel te soft toch? In vervolgonderzoek zouden ze zich ervan moeten vergewissen dat er in de steekproef genoeg echte metalheads zitten. Het zou me niets verbazen als er dan iets totaal anders uitkomt.

Chris Bernasco geeft hier eens in de maand een bijzondere kijk op popmuziek.