Best Kept Secret 2025: Tussen Ontdekking en Engagement

Het Best Kept Secret festival in Hilvarenbeek beleefde dit jaar zijn elfde editie. Kleinschaliger en intiemer dan grotere festivalbroers als Pinkpop en Lowlands, onderscheidt BKS zich vooral door de situering aan het Victoriameer, een idyllische plas die het iconische decor voor het festival vormt. BKS heeft de pretentie de bezoekers haar best bewaarde muzikale geheimen voor te schotelen en deze belofte wordt deels ingelost, alhoewel voor menig muziekliefhebber met een voorliefde voor indie, alternatieve rock, elektronische muziek en hiphop vooral de wat grotere namen toch als algemeen bekend mochten worden geacht. De vraag is hiermee te rechtvaardigen of een festival met dit label en statuur niet zonder hoofdpodium zou moeten kunnen.

Door Jeroen van de Vring

Het festival in Noord-Brabant staart niet alleen naar haar eigen muzikale navel, maar heeft ook een sterke focus op duurzaamheid en biedt ruimte voor activisme. Zo was er een in rood gekleed stil protest tegen het Nederlandse kabinetsbeleid met betrekking tot Israël en de oorlog in Gaza, waarbij bezoekers die hun maatschappelijk betrokkenheid wilde tonen, op afstand konden deelnemen aan het Rode Lijn-protest in Den Haag.
Aan de Britse band Divorce de eer om, in de verzengende hitte, de aftrap te doen van deze muzikale driedaagse. Divorce is een alternatieve countryband uit Nottingham, met zangeres Tiger Cohen-Towell als frontvrouw. Met twee ep’s op zak is er nu een heus debuutalbum, Drive To Goldenhammer. Opgegroeid met de soundtrack van O Brother, Where Art Thou?
laat hun geluid laat zich typeren als indie, country-folk met af en toe stevige gitaarlijnen.

Veel artiesten hebben last van de extreem hoge temperaturen die de vrijdag domineerden, wat leidde tot het regelmatig stemmen van de gitaren. De warmte zorgt ervoor dat de snaren uitzetten, waardoor ze minder spanning hebben en dus lager klinken. Ook de Britse Nilüfer Yanya, die in 2019 met het album Miss Universe doorbrak, had hier last van. Haar set kwam door de vele pauzes in de eerste nummers niet echt op gang. Naast de cover Rid Of Me van PJ Harvey, gunde zij het publiek alvast een inkijkje in haar nieuwe album Dancing Shoes dat in juli verschijnt.
Ondertussen worden de waterflesjes gevuld en staan er her en der palen met zonnebrand dispensers.

Dat de warmte niet op iedereen vat kon krijgen bewees Glass Beams, het mysterieuze gemaskerde trio uit Melbourne, dat hypnotiserende gitaargrooves combineert met invloeden uit Indiase en Aziatische muziek. Net als Khruangbin bouwen ze hun sound op herhalende thema’s, waardoor een pulserende en meditatieve sfeer ontstaat. De bandleden dragen maskers en houden hun identiteit grotendeels geheim, maar één naam is bekend: Rajan Silva, die zowel drummer als producer is.
Gemaskerd optreden is inmiddels een beproefd concept dat muzikanten als Daft Punk, Deadmau5 en Ghost geen windeieren heeft gelegd. De originaliteitsprijs win je er niet mee, de avant-gardistische band The Residents deed dit al in de jaren zeventig.

Al in 2021 was Cassandra Jenkins in Nederland te bewonderen tijdens Crossing Border. Toen ter opluistering van haar debuutalbum An Overview on Phenomenal Nature. Haar adagium: ‘Er is overal schoonheid te zien, ook wanneer alles in duigen ligt’. Op haar meest recente plaat My Light, My Destroyerleert Jenkins ook deze dagelijkse worsteling te waarderen. Toch wordt ook zij vaak geplaagd door onzekerheid en overwoog zelfs te stoppen met muziek maken. Op het Best Kept Secret bleken die demonen te zijn beteugeld, wat volgde was een ingetogen warme set waarop Jenkins afwisselend akoestisch en elektrische gitaar speelde.

Het Franse L'Impératrice - wat keizerin betekent - uit Parijs, maakt dansbare, dromerige synthpop. Hun debuutalbum Matahari werd evenals de opvolger Tako Tsubo hoog gewaardeerd. De mix van seventies space disco, downtempo nineties en sensuele Franse filmmuziek voelde toch een beetje sleets aan.

De Schot Jacob Alon maakte daarentegen de hoge verwachting, waarvan de muziekliefhebber op z’n debuutalbum al de contouren zag, meer dan waar. Het is vooral de triestheid van zijn korte vertellingen die empathie en sympathie oproept. Diegene die vroeg hun tentje vaarwel hadden gezegd werden vorstelijk beloond. De frêle androgyne verschijning van Alon betoverde de mensen voor dit eerste optreden op de dag twee van BKS.
Alon liet zich tijdens een aantal nummers, waaronder het wonderschone nummer Sertraline, begeleiden op accordeon. Alhoewel menigeen het hier nog te vroeg voor vindt, dringt de vergelijking met Tamino en Jeff Buckley zich af en toe op. De sobere omlijsting bewijst nog maar eens dat zeggingskracht niet zit in volume. Wegdromen samen met Alon is geen opgave. Op zijn akoestische gitaar brak hij lans voor de trans- en queergemeenschap. “Going through live is batteling the constant shame”, waardoor zijn gehele set een spirituele en verstilde sfeer kreeg. Met zijn introductie van het nummer Liquid Gold, waarin hij verhaalt over poppers en Grindr bracht de Schot het met een knipoog weer in balans: “So if you got poppers, bring them out”. Alon had evenals veel andere artiesten aandacht voor de situatie in Gaza: “Wanneer humanitaire structuren wegvallen moeten we onze stemmen blijven verheffen.”  Alon sloot af met Fairy In A Bottle van z’n debuutalbum In Limmerence. Wat volgde was een ovationeel applaus.
 
De legendarische Afrobeat-band Egypt 80, geleid door Seun Kuti, bestaat uit een krachtige blazerssectie met twee Parijse muzikanten op trompet en baritonsax, en twee bandleden afkomstig van Martinique. Samen vormen ze de drijvende kracht achter Seuns explosieve en politiek geladen muziek. Strijdend als zijn vader, Fela Anikulapo Kuti, gaf hij woorden aan zijn boosheid en bezorgdheid: “Africa is free, don’t worry about us, free Europe from right-wing extremists and fascism.” Seun Kuti laat in zijn teksten geen ruimte voor twijfel en gebruikt zijn muziek als middel om activisme en bewustwording te verspreiden. Hij blijft trouw aan de ruwe, revolutionaire klanken en het pad van zijn vader, maar voegt hier een eigen unieke energie en politieke strijdlust aan toe. Deze energie was zelfs na zijn optreden nog voelbaar.

Met Jasmine.4.T., Jacob Alon, Nia Archives en Kae Tempest is de queergemeenschap zeer goed gerepresenteerd op Best Kept Secret. Op hun nieuwe album Self Titled, dat binnenkort uitkomt zet Tempest de zaken alvast op scherp: “With all the problems we have to contend with, why are trans bodies still on the agenda?" Ook live krijgt veel van haar nieuwe songmateriaal een gehoor. De Britse spoken word performer, dichter, rapper en schrijver verkeert in blakende vorm en geniet zichtbaar. Dat Tempest strooit met diepgaande en maatschappelijk bewuste teksten mag zo langzamerhand wel als bekend worden geacht. Veel lof ontving zij/hem/hun inmiddels in zowel literaire kring als de muziekwereld. Tempest-adepten worden zaterdagmiddag getrakteerd op prachtig geformuleerde, kritische en pijnlijke observaties die de wereld en jou als luisteraar de spiegel voorhoudt. Het adagium van Kae is “Move I Fight Until I Win”, en daar is niets tegenin te brengen.

Songhoy Blues uit Mali speelde een explosieve en energieke set, waarbij ze moeiteloos de taalbarrière tussen hen en het Nederlandse publiek wisten te doorbreken. Alhoewel bezoekers nauwelijks Frans spreken en zelfs eenvoudige uitdrukkingen zoals "Est-ce que ça veel va?" niet werden begrepen, loste de band dit meesterlijk op met pure muzikale kracht en een extra dosis intensiteit. Een van de hoogtepunten van hun optreden was de ultieme tribute aan Amadou Bagayoko (van het iconische duo Amadou & Mariam) die in april dit jaar op zeventig jarige leeftijd overleed.  Ze speelden Dimanche à Bamako, een moment dat niet alleen een eerbetoon was, maar ook iedereen voor het hoofdpodium in extase bracht. Door hun mix van rock, blues en traditionele Malinese klanken creëerden ze een sfeer waarin taal geen obstakel was, maar juist werd overstegen door muziek en het dansen van het publiek.

Op de Noord-Brabantse savanne zijn de echte muzikale verrassingen vaak te vinden in de kleine hoekjes. Hier vinden de meest intieme en unieke optredens plaats. Op het bospodium van de Muziekgieterij werd ook King Hannah gespot. Ondanks dat boze tongen de zang van frontvrouw Hannah Merrick hebben weggezet als Beth Gibbons-Kurt Vile-gemurmel, heeft dit shoegaze-gezelschap met Big Swimmer en haar voorganger twee solide albums afgeleverd. Logisch dat hierdoor de verwachtingen voor BKS hoog gespannen waren. King Hannah klinkt als een mix van Kim Gordon en Bloody Valentine in de blender, en het resultaat dat dan in je glas belandt is bedwelmend en onheilspellend. De spanningsboog blijft strak gespannen, alsof elk moment een eruptie kan volgen.
Craig Whittle, Merricks muzikale wederhelft, krijgt de ruimte om zijn gitaar te laten spreken, waar Merrick, met haar onderkoelde zang en cynische ondertoon haar voordracht een laagje ironie meegeeft. Ogenschijnlijk staat Merrick er met tegenzin, zingend met een koptelefoon op, alsof ze de buitenwereld op afstand houdt. Toch is dit geen afstandelijkheid, het is precies haar kracht. Samen met haar bandleden dompelt ze het publiek onder in een filmische shoegaze-ervaring, waar de melancholische muziek en filmische soundscapes niet alleen klinken, maar ook lijken te ademen. En dat is precies waarom de kleinere festivalvenues op BKS de mooiste momenten herbergen.
The Casbah was opnieuw het toneel voor opwindende, intieme en energieke optredens. Dit jaar bracht het podium een mix van subtiele melancholie en rauwe energie, met onder andere Rats on Rafts en Paceshifters. Het Rotterdamse Rats on Rafts creëerde een bijzondere sfeer met hun kalme, onderkoelde postpunk, waarbij hun gelaagde sound de tent in een dromerige roes hulde.

Daarna was het tijd voor Paceshifters, de trotse rockers uit Zwolle, die The Casbah – het andere kleine podium – volledig op zijn kop zetten met hun compromisloze DIY-rock. Zonder franje, zonder opsmuk –dit is hoe Pixies zouden willen klinken als ze nog net dat rauwe randje konden vasthouden. Een van de hoogtepunten was een cover van: Smashing Pumpkins, Disarm een nummer dat de band al eerder ook had uitgevoerd in een sessie bij 3FM. Hun chronische opstandigheid en tomeloze energie zorgden ervoor dat The Casbah even het kloppende hart van het Nederlandse postpunk-vuur werd.

De backing vocals van de gitarist Waxahatchee passen perfect bij de harmonieën en de lead vocals van Katie Crutchfield, wiens kenmerkende indiefolk al zes studioalbums heeft voortgebracht. Haar project Waxahatchee is vernoemd naar een kreek in Alabama, waar ze is opgegroeid - een naam die de verweerde, melancholische sfeer van haar muziek prachtig weerspiegelt. Individueel zijn de muzikanten in haar band indrukwekkend, waarbij instrumenten zoals dobro, pedal steel en banjo bijdragen aan de karakteristieke sound die haar muziek zo gelaagd en warm maakt. Tijdens het optreden brachten ze onder andere een cover van Kathleen Edwards’ Six O’Clock News, een moment waarop hun harmonieën en subtiele instrumentatie volledig tot hun recht kwamen.
Crutchfield werd tijdens het optreden geteisterd door stemproblemen, waardoor ze noodgedwongen een spray moest gebruiken. Gelukkig was dit nauwelijks hoorbaar en wist ze haar performance met een ongekende intensiteit te dragen. De grote vraag blijft: na de release van Tigers Blood in 2024, zal dit eindelijk de sprong naar het grote publiek betekenen voor Waxahatchee? Aan een tot de nok toe gevulde tent op Best Kept Secret zal het in elk geval niet liggen – en wellicht zal haar Europese tour als support van Wilco hier eindelijk verandering in brengen.