Culture See Them A Come - The Joe Gibbs Singles Collection

Doctor Bird / Cherry Red

In besprekingen van reggaeplaten worden steevast producers genoemd. Ook door ondergetekende. Zeker bij materiaal uit de jaren ‘70 en ’80 is dat tamelijk relevant, maar ik realiseer me dat ik dat best eens had kunnen toelichten. Belangrijk te weten is dat de producer in die gevallen niet, zoals in veel rock- en popproducties, de groep bijstaat in het vinden van de juiste nummers en sound voor een plaat. Op Jamaica is de producer veel vaker een entrepreneur die allereerst zorgt dat talent wordt ontdekt en opnamen worden gefinancierd. Die vinden veelal plaats in een eigen geluidstudio, met door hem of haar ingehuurde musici en niet zelden verschijnt het resultaat op een eigen label en licenseert hij of zij de boel ook naar buitenlandse maatschappijen. Buiten de reggae is Motown’s Berry Gordy’s een goeie vergelijking. Goeie muzikale én zakelijke instincten zijn uiteraard vereisten, maar terwijl sommigen (Lee Perry, Augustus Pablo) hun sessies persoonlijk aanstuurden, lieten anderen het geluid voornamelijk bepalen door de technicus en sessieleider/arrangeur. In veel gevallen echter hebben producers én hun studio een herkenbare sound en sfeer en weten ingewijden dus wat ze (hopelijk) mogen verwachten. 

Het door Joseph Hill opgerichte zangtrio Culture levert een mooi voorbeeld op. Met de  stijlverwante Burning Spear hoorden zij tot de absolute toppers die in de ‘gouden’ jaren 70 de roots-reggae definieerden. Hun eerste singles en drie albums beginnende met de onversneden reggaeklassieker Two Sevens Clash (door Rolling Stone een van de coolste albums ooit genoemd) kwamen er dankzij producer Joe Gibbs en zijn rechterhand, geluidsman Errol Thompson. Op deze dubbelaar zijn de voor- en achterkanten van een dozijn singles verzameld én elf 12” versies met lange, anders gemixte versies waarop ook geregeld een dj (rapper) figureert. Culture op z’n allerbest. Maar daarmee was de koek niet op, want – ongetwijfeld na gedoe over geld – toen de groep Gibbs vervolgens verruilden voor Sonia Pottinger verschenen onder haar hoede doodleuk nóg drie onverwoestbare Culture-albums. Die klonken, ditmaal gemixt door engineer Errol Brown, hoorbaar anders maar minstens zo goed. Kwalitatief zou Joseph Hiil tot zijn dood (hij overleed in 2006 tijdens een concert in Duitsland) trouwens hoe dan ook weinig steken laten vallen. Maar voor de opnamen die zijn groep maakte met Joe Gibbs geldt dat de eerste klappen letterlijk en figuurlijk nog meer waard waren dan de spreekwoordelijke daalder.

Eddie Aarts