Oneindig licht

Begin september verschijnt Double Infinity, het nieuwe album van Big Thief. Eind juni waren Adrianne Lenker (zang, gitaar), Buck Meek (gitaar) en James Krivchenia (drums) kort in Nederland voor een slopende persdag. Voor de in Amsterdam wonende Italiaanse singer-songwriter Marta Arpini is de band al jaren een bron van inspiratie. Ze hoefde dan ook niet lang na te denken over ons verzoek Adrianne, Buck en James te spreken.

Tekst Marta Arpini Foto Han Ernest

Ik ontmoet Big Thief op een zonnige middag in Amsterdam. We zitten samen in een kamer zonder ramen, dus regen of zonneschijn maakt nauwelijks uit; voor mij wordt tijd een zwevende wolk. Ik ga op in het moment terwijl de band reflecteert op muziek, gemeenschap, transformatie en helende energie. Dit stuk is een transcriptie van ons gesprek, want ik heb ervoor gekozen hun woorden niet te veranderen, alleen wat passages weg te snijden en kleine aanpassingen te doen om de diepgang, warmte en gevoeligheid van deze uitzonderlijke artiesten beter te doen uitkomen op papier.

De band noemt hun nieuwe album een ‘grand departure’. Gevraagd naar wat Double Infinity een ‘groots vertrek’ maakt, vertelt Adrianne over de evolutie van de band. "Ik denk dat het een groots vertrek is van alles wat we van onze band wisten en naar wat onze band aan het worden is. We verlaten onze comfortzone en betreden een compleet nieuwe wereld, waar we onze deuren openen voor samenwerking en met zoveel verschillende mensen spelen. Zo ver zijn we nog niet eerder gegaan. Big Thief is nu een trio: Buck, James en ik, en dat voelt als een heel sterke structuur. Van daaruit staan we meer dan ooit open voor uitbreiding." 

Buck somt de namen op van alle musici die aan het album hebben bijgedragen. "Het was een ongelooflijke groep, en we speelden allemaal samen live in een grote ruimte, alles ter plekke regelend. Dat voelde als een groots vertrek ten opzichte van de afgelopen tien jaar, waarin we voornamelijk als een klein kwartet speelden."

Toevluchtsoord

Double Infinity werd opgenomen in Power Station in New York City, gedurende drie weken begin 2025. Na jarenlang te hebben gewerkt in afgelegen, natuurlijke omgevingen, boden de chaos en collectiviteit van de wereldstad een totaal ander decor. Het gevoel van expansie en saamhorigheid vertaalde zich muzikaal in spontane gitaarpartijen, koorzang, percussie en arrangementen die aanvoelen als een free space voor het ‘nieuwe’ Big Thief-collectief. 

Marta: “Waarom New York City? En hoe voelde het om een nieuw Big Thief-hoofdstuk in de grote stad vorm te geven?” 

Adrianne: "Het voelde alsof we daar moesten zijn. Alsof NYC precies het medicijn was dat we nodig hadden. We zijn vaak op het platteland geweest en namen dan pauzes tussen de opnames om naar buiten te gaan, te zwemmen en te wandelen... En deze keer, vanwege de breuk met Max [Olearchik, bassist, MA] en alles wat we hebben meegemaakt, wilden we niet geïsoleerd raken. We moesten ons een weg banen door het verkeer, door de mensenmassa en alle verschillende culturen, en ons klein voelen binnen een grotere context. En de studio ingaan als een toevluchtsoord. Buck was degene die voorstelde om in de stad op te nemen."

Buck: "Het voelde echt waardevol om niet alleen deel uit te maken van de cultuur van New York en de diversiteit van die plek, maar ook van de cultuur van deze grotere groep muzikanten in de studio. De meesten wonen in New York. Het was echt gaaf om na de sessie meteen de straat op te gaan. Om los te komen van het creatieve proces en gewoon omringd te zijn door zoveel empathie.”

Lichaam

Double Infinity werd opgenomen, gemixt en geproduceerd door Dom Monks, met wie de band al heel lang samenwerkt. Hij gaf het album vorm met een bijzondere gevoeligheid waarbij hij volledig vertrouwd op zijn instinct. 

James: "Dom is een geweldige engineer die prachtige geluiden creëert. Daarnaast is zijn waarde als producer enorm. Hij kan zo goed luisteren. Hij zit nooit op zijn telefoon, hij is altijd aanwezig. Hij luistert naar alles, de repetities, de warming-ups. En hij brengt een optimistische vibe. Dan zegt hij: 'Ik denk dat dit het was'. Terwijl je zelf denkt: 'Really?'

Hij nam ons mee in die eerste-take-energie. Zelfs als we de arrangementen nog maar net aan het uitvogelen zijn, als we nog zweven, hoort hij de magie.

Weet je, je beste vriend of je partner kunnen je ware schoonheid zien – zelfs als je dat zelf niet ziet. Ook bij zaken waarvoor je je schaamt. Dan zeggen zij dat that weird thing, het eigenzinnige of datgene waarvan je dacht dat het een fout was, eigenlijk het beste is. Dom is daar echt goed in."

Adrianne: "Oh... wat je zegt raakt me emotioneel." 

Buck: "It’s been a long time. Dom was de engineer bij onze derde en vierde plaat. Hij was altijd eerlijk over de takes die volgens hem goed voelden. Het is zelden de take die het cleanst of het strakst is. Het is meestal de take die het meest echt aanvoelt, als iedereen echt naar elkaar luistert. Daar heeft hij voor gevochten. Zelfs als engineer."

De sessies gingen niet over het bereiken van een kenmerkende ‘Dom Monks-sound’. Ze gingen over ontdekken wat de nummers echt nodig hadden. 

James: "Dom heeft sterke meningen maar geen ego. Hij wil niet zijn eigen stempel op de muziek drukken. Hij luistert naar ons. Hij respecteert ons. Alle passie, van hem en van ons, zit hem erin dat we vechten voor de song." 

Adrianne: "En zijn ding is ‘full body chills'. Als hij FBC zegt, is het klaar." 

James: "Als hij FBC krijgt, heeft hij de mix waarschijnlijk al rond. Ik voel het niet zozeer tijdens het spelen, want dan is mijn lichaam met iets anders bezig, maar bij het terugluisteren. Absoluut rillingen."

Buck: "En vaak overkomt het ons tegelijk. Als we het allemaal samen voelen, moet dat de take zijn." 

Adrianne: "Het maakt niet uit wat je denkt dat je fout hebt gedaan in die take. Het móét het zijn." 

James: "Je lichaam weet het."

Verbeelding

Op deze plaat staat voor het eerst een nummer dat de drie leden samen vanaf scratch schreven: Grandmother. Het was de opening naar een meer gedeelde creatieve ruimte.

Adrianne: "Ik denk dat dit nummer heel belangrijk is voor onze band. Het markeert een keerpunt. Voor het eerst was er de intentie samen iets te maken. Ik zou dat nummer nooit in mijn eentje hebben kunnen schrijven en zoiets zou ik niet over een van de andere nummers kunnen zeggen. Grandmother zou er niet zijn zonder ons drieën. Je zou het kunnen zien als een prachtig begin van een nieuw tijdperk voor onze band."

Buck: "Die spirit begon te ontstaan toen we Max moesten loslaten. Toen we een trio werden stelde Adrianne voor om samen te gaan schrijven, meer als een oefening om als vrienden dichter bij elkaar te komen, om erachter te komen wie we nu zijn als band."

Adrianne: "Buck heeft altijd liedjes geschreven. Toen we elkaar voor het eerst ontmoetten, ik was 21, begon hij daarmee en ik heb hem door de jaren heen zien opbloeien, zich zien openen en ontplooien als songwriter. Hij is een van mijn favoriete songwriters op aarde. We werken al zo lang samen dat we elkaars taal begrijpen. Hij kan me altijd helpen nummers af te maken of dingen toe te voegen op manieren die precies zijn wat het nummer nodig heeft. En in de loop der jaren heb ik ook gezien dat James steeds meer zelfvertrouwen kreeg in het schrijven van teksten. Soms kwam hij met iets geniaals dat ik dacht: ‘Wow! Dat is echt te gek!’ Al was het maar één woord, uiteindelijk werd het een onderdeel van het nummer dat echt belangrijk was. We moedigden elkaar gewoon steeds meer aan tot het punt waarop we eindelijk klaar waren om samen teksten en liedjes te schrijven." 

Buck: “Samen schrijven vereist kwetsbaarheid en het helpt om een basis te hebben van vertrouwen en vriendschap buiten het schrijven om. Begrip hebben voor elkaars sterke en zwakke punten en angsten, want dat speelt allemaal een rol in het creatieve proces.”

James: "En respecteer ook elkaars kwetsbaarheid. Hoewel we ons zeer op ons gemak voelen met elkaar, zijn er soms momenten op tournee waarop ik merk dat Adrianne gewoon alleen wil zijn. Als je iemand lang genoeg kent, weet je dat. Dan denk ik: 'Oh, Adrianne zit gewoon even wat in zichzelf te mompelen'. Of: 'Nee wacht, ze heeft het nodig dat ik haar help om los te komen met een suggestie voor een tekstregel of haar even iets anders laten doen.”

Buck: "Which is wild, want je moet wel iets overwinnen om Adrianne Lenker een tekst voor te stellen, snap je?"

Adrianne: "Dat is grappig. Ik wist niet dat jij kon aanvoelen wanneer ik alleen moet schrijven."

Marta: “De muziek die uit deze periode voortkwam, weerspiegelt iets dat verder gaat dan samenwerking. Er zit een herkenbare verbeeldingskracht in de nummers, die voelt als een collectieve verbeelding.”

Adrianne: "Dat vind ik mooi verwoord."

Marta: "Je hebt drie verbeeldingen en samen creëer je een vierde. Dat is heel voelbaar. Daarom dacht ik: 'Deze plaat klinkt anders dan de vorige, maar hij is ook helemaal jij.'

Adrianne: "Zo voel ik dat ook. Het is absoluut ons. En het is anders. Ik noem het graag 'collectieve verbeelding'. Want we hebben absoluut iets waar we allemaal doorheen gaan, ook al weten we niet wat het is. We zitten op de een of andere manier op één lijn. We wisten niet wat voor album dit ging worden, maar bij elke stap zeiden we allemaal: ‘Dit voelt goed.' En dat vind ik magisch. Waarom zijn we het allemaal met elkaar eens? Waarom voelen we allemaal hetzelfde, weet je?"

Feelgood

Terwijl de band praat over de thema's van hun nieuwe album, stellen ze vast dat het minder om één idee gaat en meer om alles: verdriet en vreugde, pijn en bevrijding, het spirituele en het fysieke; alles schemert door de muziek heen op een manier die uiteindelijk verrassend licht aanvoelt. 

Adrianne: "Naarmate ik de thema's van dit album beter verwerk, besef ik steeds meer... Het gaat eigenlijk over alles. En eerlijk gezegd denk ik dat al mijn nummers al zo zijn sinds ik een kind was. Het mysterie van het leven. De strijd om mens te zijn. De tweedeling van leven in een eindig lichaam, maar met een oneindige geest. De dans tussen alles buiten ons en alles binnenin ons. Macro en micro. Pijn. Lijden. Liefde. Vriendschapsliefde, romantische liefde, hartzeer, verlangen, liefdesverdriet. Niet alleen liefdesverdriet door relaties, maar ook liefdesverdriet door de kindertijd, door geboren te worden. Het moederarchetype. Het vaderarchetype. Het oplossen van binaire verhoudingen, het wankelen van constructies, het vinden van bevrijding in de ziel." 

James: "Ik denk dat die stroom van ideeën iets is dat van nature in onze nummers zit. Wat dit album echt verbindt is een soort gevoel. Het moest een bepaalde energie en vitaliteit oproepen, ongeacht waar het over ging. Het moest de spirit hebben van dat je snel rijdt zonder dat het echt doorhebt. Ik hou ook van muziek die je verdrietig of verward maakt, maar dit album bleef dat andere gevoel versterken." 

Adrianne: "Alsof je lichter wordt. Alles wat ik zeg voelt afgezaagd, maar het is waar: opbeurend." 

Marta: "Feelgood?"

Buck: "Dat was ook de leidraad bij de keuze van de muzikanten. Muzikanten waarvan wij vonden dat ze dat gevoel van extase, beweging en spontaniteit konden creëren." 

Adrianne: "Dat is interessant. Toen je 'feelgood' zei, dacht ik eerst: 'Ja, feel good. En toen dacht ik aan romantische komedies en goedkope dingen. Maar vervolgens dacht ik: wacht, dát is het punt. Het gaat erom de oppervlakkigheid van het idee je goed voelen weg te nemen. Je goed voelen is diep. Als ik naar Bob Marley of Laraaji luister, verhoogt die muziek je vibraties. Het geeft je een frequentie die zegt: Het is oké om hier te zijn. Het is prachtig om hier te zijn. En het genereert liefde die ons de kracht geeft om ons licht te laten schijnen en door alle zwaarte van de wereld heen te komen. Dat is niet oppervlakkig. Het is juist heel diep om lang genoeg bij jezelf te zijn, om te voelen waar je je goed voelt. Je goed voelen geeft je kracht. Het helpt je moeilijke dingen onder ogen te zien. Het helpt je de wereld te veranderen, op welke kleine manieren dan ook. Omdat al die uitdagingen in de nummers aan bod komen, en het zijn diepe nummers. Als je echt naar Double Infinity luistert… het gaat over oorlog, geweld, maar ook over natuur en schoonheid. Veel van deze nummers hebben een zware lading, maar de muziek zelf is licht. Dat is wat je helpt het te verwerken.

Neem het nummer Grandmother. Dat verandert al die zwaarte in rock-'n-roll. Alles waar je ziek van kunt worden, dat ziektes kan veroorzaken, waardoor mensen zich verlamd of depressief kunnen voelen – zet al dat spul om in muziek die je helpt om hier te zijn en niet om te vallen. Dat is de kracht van rock-'n-roll. Het vult je ziel met genoeg licht om te blijven stralen. Die opbeurende kracht is niet alleen emotioneel, maar ook fysiek. De percussieve energie van de ritmesectie, het constante gevoel van beweging, draagt bij aan een muzikale voortstuwing die onstuitbaar lijkt.”

Marta: “Het is echt een levensbevestigende plaat. En ik voelde dat in de percussie, de drumpartijen… er is een motor, een machine die draait.” 

James: “Ik hou van het gevoel in een trein te zitten, wanneer zoveel mensen ritmisch spelen, met al die percussie. Het voelt alsof je het niet kunt verpesten. Het dendert voort en stopt niet, zelfs niet wanneer je je drumstick laat vallen." 

Buck: "Omdat er zoveel gebeurt, kan iedereen veel minder spelen. Je kunt gewoon een simpel repetitief stukje vinden, het nauwelijks aanraken, het zachtjes spelen en nog steeds heeft het die kracht."

Oneindig

Marta: “Als dit album een plek was die je zou kunnen bezoeken, wat voor plek zou dat dan zijn?”

Adrianne: "Ik denk dat het een heel energieke, maar ook kalmerende plek zou zijn, vol met overweldigende schoonheid. Ik stel me voor dat je op een draak rondrijdt, fruit van bomen eet en heel opgewonden bent en je supersterk voelt, alsof je superkrachten hebt. Je hebt oneindige kracht en je kunt vliegen. Je kunt van de ene wereld naar de andere springen en je vrienden en familie zien. En dan kun je naar beneden kijken en zie je al die schaduwen. Want die zijn heel duidelijk, ze grommen en je beseft dat sommige wezens helse demonen willen zijn, maar ze zijn er en vallen je niet aan. Eigenlijk is het zo overduidelijk dat het angst is en uiteindelijk verschrompelen ze allemaal. Het is als een onkruidtuin vol monsters die aan de grond vastgeplakt zitten en je kunt er overheen vliegen want ze hebben niet echt de macht om deze planeet te vernietigen. Alleen een hoge frequentie van harmonie en wederzijdse steun zorgt ervoor dat dingen kunnen bloeien en blijven bestaan.”

Nu het gesprek zich op de toekomst richt, wordt het duidelijk dat de band droomt over decennia.

Marta: "Als je vooruitkijkt, wat vind je dan spannend aan de toekomst? Zijn er onontgonnen geluiden of concepten waar je je tot aangetrokken voelt, zoals orkesten, elektronische muziek?"

Adrianne: (lachend) "Dat is grappig, je weet het allemaal al! Het is letterlijk waar we aan hebben gedacht. We gaan absoluut een elektronisch orkestalbum maken."

James: "We hebben daar altijd open voor gestaan. Met Double Infinity hebben we die openheid echt op een diepere manier beoefend. Inmiddels ben ik zo enthousiast over alle waanzinnig klinkende sounds die nog gaan komen."

Marta: "Voelt het alsof je door deze plaat heen moest om die mindset te bereiken?"

James: "Het is onderdeel van het pad dan we gaan."

Adrianne: "Het zou geweldig zijn als we nog zo'n 35 platen zouden kunnen maken. Of 135. We hebben er zes gemaakt in tien jaar, dus als we nog vijf decennia doorgaan zitten we in de tachtig. Maar ik heb ook het gevoel dat er een decennium aankomt waarin we tien albums per jaar maken." (lacht)

Buck: "Daar kijk ik naar uit. Gewoon zoveel mogelijk spelen." 

Adrianne: “Onze band heeft veel vrienden… Velen zijn ouder dan wij en zijn echt ongelooflijk goede muzikanten. Die inspireren me en ik voel me er jong door. Ik ben pas 33. Mijn favoriete plaat van Lucinda Williams maakte ze toen ze vijftig was. Mijn favoriete plaat van John Prine… hij was 80. Bevriende songwriters als Steve Fisher, Brian Cutean en Tucker Zimmerman zijn 70 en 80 en ze laten me huilen met hun liedjes. Het maakt me enthousiast om ouder te worden, om op bepaalde manieren vrijer te worden en toegewijd te blijven aan het vak. Het zorgt er ook voor dat ik deze tijd waarin we leven meer waardeer. Omdat ik het gevoel heb dat we ‘beter’ worden, bij gebrek aan een beter woord. Ik was zelfbewuster in mijn twintiger jaren en ik vind de nummers die we toen maakten nog steeds leuk. Maar ik heb het gevoel dat mijn stem sterker wordt. Alles is steeds meer uitgekristalliseerd. En elk nieuw ding roept meer vragen op. Dat is het geruststellende aan muziek: het is eindeloos."

Buck: "Ik ben ook het meest enthousiast over alles wat ik nog moet leren. Je bent nooit gearriveerd. Bij alles wat je weet besef je dat er zoveel meer is wat je niet weet."

Marta: "Ik kan me voorstellen dat het rustgevend is te weten dat je dit samen doet. En met je bredere community."

Buck: "Ja. Er is een referentiepunt. Dat zijn we met elkaar."

Kader

De Amsterdamse singer-songwriter en componist Marta Arpini is van Italiaanse komaf en heeft via conservatoria in Milaan en Amsterdam, als veelgevraagd muzikant en geprezen songschrijver inmiddels een eclectisch oeuvre opgebouwd.

Marta’s eerste twee albums werden beiden voor een Edison genomineerd. Dit jaar verscheen via indielabel AT EASE de opvolger; Tender Superpower, een onmiskenbaar studioalbum vol persoonlijke catharsis en eigengereide tovenarij, geïnspireerd door de ingetogen mengpaneelmagie van Blake Mills, Bill Frisell en Andy Shauf. De zorgvuldige en bedrieglijk simpele arrangementen laten haar blakende, dagboekachtige teksten schitteren in de geest van Adrianne Lenker en Elliot Smith.

Marta Arpini speelt op 29 augustus in het Concertgebouw in Amsterdam. In december in de popzalen in Arnhem, Groningen, Rotterdam en Haarlem.